Η Αφροδίτη της Μήλου βρέθηκε σε αγροτική περιοχή της Μήλου, την άνοιξη του 1820, από το Γιώργο ή Θεόδωρο Κεντρωτά.
Η Βικιπαίδεια γράφει πως μια ομάδα Γάλλων που έκαναν εκεί κοντά
ανασκαφές διαπίστωσαν αμέσως την αξία του αγάλματος και θέλησαν να το
αγοράσουν για λογαριασμό τους, όμως οι κάτοικοι του νησιού ήταν
διχασμένοι γιατί είχαν ήδη συμφωνήσει με τον Νικόλαο Μουρούζη, μέγα
δραγουμάνο του Οθωμανικού στόλου, που
ήθελε το άγαλμα για λογαριασμό του Σουλτάνου. Οι διαπραγματεύσεις πήραν
χρόνο και έτσι “καθυστερούσε το πλοίο που θα μετέφερε το άγαλμα με
ασφάλεια στη Γαλλία”.Τελικά ο υποκόμης ντε Μαρκέλους έπεισε τους ντόπιους να φορτωθεί η Αφροδίτη στο πλοίο των Γάλλων, το γλυπτό όμως “ταλαιπωρήθηκε και φορτώθηκε μετ’ εμποδίων” στο γαλλικό καράβι γιατί οι κάτοικοι της Μήλου “τραβολογούσαν τους Γάλλους μεταφορείς”.
Αυτά περίπου γράφει η Βικιπαίδεια, για την αρπαγή του αγάλματος. Όσο για τα σπασμένα χέρια γράφει πως……εκείνο που πιθανόν αληθεύει είναι ότι τμήματα των χεριών είχαν βρεθεί σε διάφορα σημεία και ότι το αριστερό κρατούσε μήλο, αλλά χάθηκε κατά τη μεταφορά ή ότι επάνω στη συμπλοκή (η οποία όντως συνέβη για την απόκτησή της), κάποια από αυτά τα κομμάτια που συνόδευαν το γλυπτό (όπως το αριστερό χέρι) έπεσαν στη θάλασσα από τα βράχια και χάθηκαν για πάντα. Εδώ γίνεται λόγος για “συμπλοκή”, αλλά η μόνη συμπλοκή που αναφέρεται στο άρθρο της Βικιπαίδεια είναι το “τραβολόγημα” των ντόπιων κατοίκων σε βάρος των Γάλλων μεταφορέων που ήθελαν να μεταφέρουν το άγαλμα “με ασφάλεια” στη Γαλλία.
Η Αφροδίτη της Μήλου θεωρείται έργο του 1ου αιώνα π.Χ. Λούβρο, Παρίσι
(από τη Βικιπαίδεια)
Όσο για τα χέρια της Αφροδίτης η Βικιπαίδεια γράφει πως……έλειπαν εξαρχής και γι’ αυτό το σχέδιο του Βουτιέ που έγινε επί τόπου, παριστάνει την Αφροδίτη ακρωτηριασμένη από την πρώτη στιγμή. Κι αυτά που βρέθηκαν όμως δεν αξιοποιήθηκαν σωστά, επειδή οι περισσότεροι θεώρησαν ότι ανήκαν σε άλλη εποχή ή έργο. Έτσι παρότι βρέθηκαν στην ανασκαφή και περισυλλέχθηκαν, όταν πάνω στην επεισοδιακή μεταφορά χάθηκαν, δεν αναζητήθηκαν με ιδιαίτερη ζέση. Οι ειδικοί τώρα πια ξέρουν ότι στα ελληνιστικά χρόνια όταν ένα έργο προοριζόταν να φαίνεται από τη μία μεριά, π.χ. τη δεξιά, οι γλύπτες έδιναν βαρύτητα σε αυτή την πλευρά και όχι σε εκείνη που δεν φαινόταν από το κοινό ή που πιθανά καλυπτόταν με ύφασμα. Ετσι ερμηνεύεται σήμερα δηλαδή το κάπως “άτεχνο” αριστερό χέρι της Αφροδίτης που οι Γάλλοι νόμισαν τότε ότι ήταν “άσχετο από το άγαλμα” και το οποιο αναφέρεται ότι κρατούσε μήλο, παραπέμποντας πιθανά στο μήλο του Πάρι.
Το σχέδιο του Βουτιέ που έγινε τη μέρα που βρέθηκε η Αφροδίτη (από το www.milosunion.com/)
Διαβάζοντας όμως το βιβλίο του Κυριάκου Σιμόπουλου «Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα – τόμος Γ2» διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν και άλλες εκδοχές.
Πρώτα πρώτα ο Marcellus αφηγείται στο χρονικό του πως το άγαλμα είχε ήδη φορτωθεί σε ελληνικό μπρίκι με οθωμανική σημαία, το οποίο όμως «ήταν αδύνατο να αποπλεύσει επειδή ο άνεμος ήταν ενάντιος». Τότε ο Marcellus μπήκε στη λέμβο του γαλλικού πολεμικού με μερικούς αξιωματικούς και άρχισε να πλησιάζει το πλοίο. Ο Αλβανός πλοίαρχος κάλεσε το πλήρωμα στα όπλα και αρνήθηκε να επιτρέψει την άνοδο των Γάλλων στο πλοίο. Στη συνέχεια όμως ο Marcellus προσπάθησε να πείσει τους προεστούς να του πουλήσουν τα άγαλμα, αλλά οι προεστοί του απάντησαν πως το είχε αγοράσει ένας καλόγερος για λογαριασμό του δραγουμάνου του Οθωμανικού Στόλου. Αργότερα όμως κατάφερε να τους πείσει κι έτσι η Αφροδίτη μεταφέρθηκε στο γαλλικό πολεμικό. Ο Σιμόπουλος τονίζει πως στην εκδοχή του Marcellus, -που είναι και η επίσημη άποψη της Γαλλίας- δεν αναφέρεται πουθενά λέξη για την αιματηρή ελληνογαλλική συμπλοκή και την ωμή βία που ασκήθηκε με αποτέλεσμα η Αφροδίτη να πάθει φθορές. Στο γαλλικό πολεμικό όμως υπήρχαν και άλλοι δύο αξιωματικοί, ο Matterer και ο d’ Uvrille, ο οποίοι έγραψαν στα δικά τους ημερολόγια τους πως η Αφροδίτη είχε δύο χέρια, το αριστερό ήταν υψωμένο και κρατούσε ένα μήλο, ενώ το δεξί σύμφωνα με τον d’ Uvrille συγκρατούσε το φόρεμα και σύμφωνα με τον Matterer ήταν κομμένο στο ύψος του αγκώνα. Η μαρτυρία τους βέβαια έρχεται σε αντίθεση με το σχεδιάγραμμα του Voutier. Η εξήγηση που δίνει ο Σιμόπουλος σ’ αυτή την «παραφωνία» είναι πως ο Κεντρωτάς για να χωρέσει το άγαλμα στην κρύπτη του, αποσυνέδεσε τα χέρια που άλλωστε ήταν πρόσθετα. O Matterer όμως περιγράφει με λεπτομέρειες και τη συμπλοκή που προηγήθηκε της αρπαγής του αγάλματος. Γράφει πως ο Marcellus πήρε είκοσι οπλισμένους ναύτες και όρμησε εναντίον των Ελλήνων που είχαν το άγαλμα σε κασόνι στην ακτή και ήταν έτοιμοι να το φορτώσουν σε ένα καράβι που θα έκανε πανιά για την Κωνσταντινούπολη.
«-Ναύτες, πάρτε το κασόνι και ρίχτε το στη λέμβο!
Τότε άρχισε η μάχη. Σπαθιά και ρόπαλα ανέμισαν. Ο δύστυχος παπάς δέχτηκε πολλά χτυπήματα στο κεφάλι και τη ράχη. Το ίδιο και οι Έλληνες που έσκουζαν απελπισμένα και ζητούσαν βοήθεια από το Θεό… Ο πρόξενος οπλισμένος με ένα χοντρό ρόπαλο και σπαθί πολεμούσε καλά. Κόπηκε ένα αυτί, το αίμα κυλούσε και μέσα σ’ αυτή τη μάχη οι ναύτες τραβολογούσαν το κασόνι που τραμπαλιζόταν κι έπεφτε δεξιά κι αριστερά και το μετέφεραν στο “Estafette”. Εκεί έχασε η Αφροδίτη το αριστερό της χέρι».
Η επιμονή των Ελλήνων να φύγει το άγαλμα για την Κωνσταντινούπολη εξηγείται και από τη μαρτυρία του Marcellus που γράφει πως όταν ο δραγουμάνος του Οθωμανικού Στόλου έμαθε την αρπαγή της Αφροδίτης από τους Γάλλους «διέταξε να συλληφθούν οι προεστοί της Μήλου και να οδηγηθούν στη Σίφνο. Εκεί, μπροστά στους αντιπροσώπους των άλλων νησιών, τους ανάγκασε να γονατίσουν, τους μαστίγωσε ο ίδιος και τους επέβαλε πρόστιμο 7.000 πιάστρων». Λίγους μήνες αργότερα ο Γάλλος πρόξενος Brest επιβεβαίωσε πως στο λιμάνι της Μήλου σημειώθηκε άγρια σύγκρουση και κατά τη διάρκεια της μάχης και της βιασύνης το άγαλμα που σερνόταν με σκοινιά πάνω στους βράχους, έπαθε μεγάλες φθορές.
Και τα χέρια τι απέγιναν;
«Αν παραδεχτούμε ότι τα χέρια ήταν πρόσθετα», γράφει ο Σιμόπουλος, «κι αυτό προκύπτει από τη μαρτυρία του Voutier, που πρώτος είδε το άγαλμα στην υπόγεια κρύπτη, πρέπει να μεταφέρθηκαν στο γιαλό σε χωριστό κασόνι ή με διαφορετική συσκευασία. Αλλά και το γλυπτό αποσυναρμολογήθηκε στα δυο του τμήματα για τη διευκόλυνση της μεταφοράς στο λιμάνι. Αποκλείεται λοιπόν να αποσπάσθηκαν ή να θρυμματίσθηκαν κατά τη διάρκεια της συμπλοκής. Μόνο οι φθορές στον κορμό, στις πτυχές και στην κεφαλή πρέπει να αποδοθούν στη βιαστική επαναφόρτωση από το ένα καράβι στο άλλο. Τι έγιναν όμως τα χέρια της θεάς; Μπορεί, καθώς ήταν χωριστά συσκευασμένα, να έμειναν στο ελληνικό μπρίκι ύστερα από την αρπαγή. Οι Γάλλοι του πολεμικού δεν ήξεραν αν το άγαλμα ήταν ακρωτηριασμένο. Και αν το ήξεραν δεν είχαν καιρό να ασχοληθούν με τέτοιες λεπτομέρειες. Το πλήρωμα πάλι του ελληνικού καραβιού δεν θα είχε καμιά διάθεση να παραδώσει και τα χέρια του αγάλματος στους επιδρομείς. Και άλλες εικασίες θα μπορούσε κανείς να διατυπώσει. Ότι οι Γάλλοι παρέλαβαν το δέμα με τα χέρια και το εγκατέλειψαν στο μουράγιο, κατά τη βιαστική αναχώρησή τους. Ότι καταστράφηκαν στην ακτή κατά τη μεταφορά. Ότι κατέπεσαν στη θάλασσα από τη λέμβο ενώ γινόταν η φόρτωση και η εκφόρτωση. Ή ακόμα ότι δεν είχαν καν μεταφερθεί, για άγνωστους λόγους, στο γαλαξειδιώτικο καράβι.».
Από το βιβλίο του ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ
«ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», ΤΟΜΟΣ Γ2
Πηγή Flora Ramfou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου